ریحانه الرسول

گاهى سؤال مى‏شود دست زدن بر روى خاك و كشيدن آن به پيشانى و پشت دستها، چه فايده‏اى مى‏تواند داشته باشد؟ به خصوص اينكه مى‏دانيم بسيارى ازخاكها آلوده و ناقل ميكروب هستند.

در پاسخ اين‏گونه ايرادها بايد به دو نكته توجه داشت:

الف) فايد اخلاقى: تيمم يكى از عبادات است و روح عبادت به معنى واقعى كلمه در آن منعكس مى‏باشد. زيرا انسان پيشانى خود را كه شريف‏ترين عضو بدن او است با دستى كه بر خاك زده، لمس مى‏كند تا فروتنى و تواضع خود را در پيشگاه او آشكار سازد. يعنى پيشانى من و همچنين دستهاى من در برابر تو تا آخرين حد، خاضع و متواضعند. و به دنبال اين كار متوجه نماز و يا ساير عباداتى كه مشروط به وضو و غسل است مى‏شود. و به‏ اين ترتيب در پرورش روح تواضع و عبوديت و شكرگزارى در بندگان، اثر مى‏گذارد.
ب) فايد بهداشتى: امروزه ثابت شده كه خاك به خاطر داشتن باكترى‏هاى فراوان، مى‏تواند آلودگى‏ها را از بين ببرد. اين باكترى‏ها كه كار آنها تجزيه كردن مواد آلى و از بين بردن انواع عفونتها است معمولًا درسطح زمين كه از هوا و نورآفتاب بهتر مى‏توانند استفاده كنند، فراوانند. به همين دليل هنگامى‏كه لاشه‏ هاى حيوانات و يا بدن انسان پس از مردن، زير خاك دفن مى‏شود و همچنين مواد آلوده گوناگونى كه روى زمين‏ها مى‏باشد، درمدت نسبتاً كوتاهى تجزيه شده و بر اثرحمله باكترى‏ها كانون عفونت از هم متلاشى مى‏گردد. مسلّم است اگر اين خاصيت در خاك نبود كره زمين درمدت كوتاهى مبدل به يك كانون عفونت مى‏شد. اصولًا خاك خاصيتى شبيه مواد «آنتى بيوتيك» دارد و تأثير آن در كشتن ميكروبها، فوق‏ العاده زياد است.
بنابراين خاك پاك نه تنها آلوده نيست بلكه از بين برنده آلودگى‏ها است و مى‏تواند از اين نظر تا حدودى جانشين آب شود. با اين تفاوت كه آب حلّال است، يعنى ميكروبها را حل كرده و با خود مى‏برد، ولى خاك ميكروب كش است. اما بايد توجه داشت كه خاكِ تيمم، كاملًا پاك باشد.

منبع: محموداكبرى،نگاهى به فلسفه احكام، 1جلد، فتيان - قم، چاپ: اول، 1390 ه.ش.

امام حسن مجتبی علیه السلام از دوران کودکی سفره علمی خود را پهن کرده و با نقل آیات شریفه و سپس نقل حدیث از پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و آله خدمت بزرگی به تشنگان علم و معرفت نمود، به ویژه در ده سال آخر که حوادث دردناکی به مسلمانان، خاصه پیروان اهل بیت روی آورده بود، امام با حلم، بردباری، صبر و حوصله ای که از خود نشان می دادند، خویشتن را برای هر نوع پاسخ گویی آماده ساخته بودند.

از این روی، می بینیم که افراد و گروه ها و شخصیت های زیادی در محضر درس امام علیه السلام می نشستند که یقیناً تاریخ، نام بسیاری از آنها را ثبت نکرده است. از جمله بسیاری از صحابه رسول خدا و تابعین هستند که از محضر پر فیض امام حسن علیه السلام استفاده کرده اند.

فراز بعدی دعای مکارم الاخلاق:

20. تبديل حسد به مودت و بدگماني به اطمينان
- معني حسد؛
- نحوه پرهيز از حسد؛
- منشأ حسد به امام سجاد (ع):
1- مقامات معنوي؛
2- محبوبيت امام (ع).
- اصلاح بد گماني؛
- مفهوم بد گماني:
گمان بد از حالات رواني و انديشه هاي دروني انسان است. موقعي كه برخي اشخاص با رفتار ناشايست، خود را در شرايط سوء ظن قرار مي دهند، قهراً براي ديگران بدبيني و بدگماني پديد مي آيد.

 فراز بعدی دعای مکارم اخلاق:

12.مكارم و محاسن اخلاقي
- مقصود از معالي اخلاق؛
- تقدم مكارم اخلاقي بر محاسن اخلاقي؛
- تأثير مكارم اخلاق بر زندگي دنيوي؛
- كرامت بجا و نابجا؛
- مصونيت از فخر فروشي:
از جمله صفات بسيار مذموم در آيين اسلام «خود برتر بيني» و مباهات نمودن به مردم است. امام علي (ع) فرمودند: «دو چيز است كه مردم را به مسير هلاكت سوق مي دهد: ترس از فقر و تهيدستي و فخر فروشي به مردم.)

فراز بعدی دعای مکارم اخلاق:

8.غنا و وسعت رزق
الف) ضرورت تلاش براي تأمين نياز؛
- درجات فقر و غنا؛
- فقر ممدوج و فقر مذموم؛
- غناي ممدوح و مذموم.
ب) وسعت رزق:
پرهيز از تنگ گرفتن رزق خانواده براي افراد متمكن: در روايات اولياي گرامي اسلام تأكيد شده است كه افراد متمكن در زندگي خانواده خود سختگيري ننمايند. پيغمبر اكرم فرمودند: كسي كه وسعت مالي دارد و داراي تمكن است ولي بر خانواده خود سخت بگيرد و آنان را از زندگي مرفه محروم دارد از ما نيست و به ما بستگي ندارد. حضرت رضا (ع) مي فرمايد: بر صاحبان نعمت واجب است كه بر خانواده خود توسعه دهند و به زندگي آنان گشايش بخشند.
- بي اعتنايي به اموال ثروتمندان: خداوند در قرآن فرموده است: (چشمان خود را به اموال و زينت هاي دنيوي كه به كفار اعطا نموده ايم مگشاي كه اين ثروت و سرمايه را به منظور آزمايش و امتحانشان داده ايم، و رزق و روزي پروردگارت بمراتب بهتر و عالي تر است و همواره باقي و برقرار خواهد بود.) پيامبر اكرم (ص) مي فرمايد: كسي كه چشم خود را براي نگاه كردن به اموال و ثروت ديگران بگشايد، اندوهش طولاني خواهد بود و غيظ و غضبش هرگز شفا مي يابد.