ذكر صلوات براى استجابت دعا

ذكر صلوات بر محمّد و آل محمد نشانه ادب در مقابل پيامبر اكرم (ص) و موجب استجابت دعاست. در بعضى از روايات تصريح شده است كه براى استجابت دعا، آن را با صلوات بر محمّد و آل محمّد آغاز كنيد، زيرا صلوات بر محمّد و آل محمّد همواره مستجاب است و خدا كريم تر از آناست كه دعاى اوّل را مستجاب كند و دعاى دوّم را مستجاب ننمايد. و در روايات ديگرى آمده است كه دعايتان را با صلوات شروع و با آن ختم كنيد، تا دعاى شما بين دو دعاى مقبول واقع شود و مستجاب گردد، زيرا خدا كريم تر از آن است كه اوّل و آخر دعا را مستجاب كند و وسط آن را مستجاب ننمايد.2

در اين دعاى شريف نيز در ابتداى دعا و در پايان هر چند فرازى از آن، صلوات بر محمّد و آل محمّد ذكر شده است.

راه وصول به كاملترين مراتب ايمان و برترين يقين

«و بَلِّغْ بايمانى اَكْمَلَ الاْيمان واجْعَلْ يقينى اَفْضَلَ اليقين»

كامل ترين مراتب ايمان را به من مرحمت كن و يقين من را برترين يقين قرار بده.

وقتى كه انسان از خدا امور معنوى را طلب مى‌كند، بايد بهترين و بالاترين مراتب آن را بخواهد. معمولاً ما در مورد نيازهاى مادى و دنيوى خود طالب بهترين ها هستيم و از خدا نيز آن را طلب مى‌كنيم، ولى براىكسب سجاياى انسانى به مرتبه پايين آن اكتفا مى‌كنيم؛ اگر بلند همت باشيم سعى مى‌كنيم واجبات خود را انجام داده و از محرمات دورى جوييم، تا به آتش جهنم گرفتار نشويم. امّا امام (ع) در اين دعا به ما تعليم مى‌دهد كه كوتاه همت نباشيم و در دعاهاى خود ايمانى مانند ايمان انبيا و يقينى مانند يقين صدّيقين از خدا طلب كنيم، تا اگر لياقت كسب آن مراتب عالى را نداشتيم، خدا به اندازه ظرفيت ما، آن را به ما عطا كند.

نعمتهاى بزرگ مادى همواره با خود آفاتى به همراه دارند؛ هر چه نعمت مادى بيشتر، گرفتارى و دردسر و غصه آن نيز بيشتر است؛ امّا نعمتهاى معنوى اين گونه نيستند؛ آن ها هر چه عالى تر باشند، لذت، سعادت و كمال آن ها نيز بيشتر خواهد بود؛ بنابراين، بايد در مورد امور معنوى همت خود را متوجه بالاترين مراتب ايمان و يقين نمود و از خدا براى كسب آن ها يارى خواست.

ايمان داراى درجاتى است و قابل افزايش و كاهش است. قرآن كريم مى‌فرمايد:

«…. و اِذا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ اياتُهُ زَادَتْهُمْ اِيماناً…» و چون آيات خدا را بر آنان تلاوت كنند بر مقام ايمانشان بيفزايد… .

امام (ع) در اين دعا از خداوند بالاترين درجات ايمان را طلب مى‌كند كه هيچ كاستى نداشته باشد. شايد دليل اينكه امام (ع) در مورد يقين به «بهترين» تعبير نموده، اين است كه حقيقت يقين اعتقاد صد در صد قطعى است كه احتمال خلاف آن نمى‌رود؛ بنابراين، نمى‌توان گفت كه يقين مراتب يا كم و زيادى دارد، امّا مى‌توان براى آن انواعى برشمرد. كيفيت يقين ها با هم متفاوت است؛

يك نوع آن يقينى است كه از راه استدلال حاصل مى‌شود و به آن علم اليقين مى‌گويند

نوع ديگر آن يقينى است كه با كشف و شهود حاصل مى‌شود و به آن عين اليقين مى‌گويند 

نوع سوم آن كه با يافتن حقيقت و اتصال به آن حاصل مى‌گردد، به آن حق اليقين اطلاق مى‌شود.

براى تقريب به ذهن مى‌توان اين موضوع را به شربت گوارايى كه در ليوانى وجود دارد تشبيه كرد: فردى آن را نديده است، ولى توسط مخبر صادقى به وجود آن پى مى‌برد؛ فرد ديگرى آن شربت را در ليوان مى‌بيند و فرد سوم، اين شربت را مى‌چشد. در اينجا هر سه نفر به وجود اين شربت يقين دارند، امّا نحوه يقين هر كدام متفاوت است. شايد منظور از «افضل» در اين دعا نحوه كامل تر و بهترين يقين است، كه معمولاً علماى اخلاق آن را به حق اليقين تعبير مى‌كنند.

منبع:پایگاه اطلاع رسانی آیت الله مصباح یزدی