از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است: «کان عمّنا‌العباس نافذ‌البصیرة، صلب‌الایمان، جاهد مع أبی‌عبدالله، و ابلی بلاء حسنا، و مضی شهیدا»؛ ابصار‌العین/ص30

عموی گرانقدرم، عباس، انسانی هوشمند و ژرف‌نگر و آراسته به ایمانی آگاهانه و استوار و عمیق بود؛ به همراه حسین(علیه السلام) دلیرانه مبارزه کرد و در آزمون سخت زندگی- با به جان خریدن رنج‌ها و گرفتاری‌های بسیار در راه خدا- سرفراز و سربلند سر بر آورد و پس از جهادی سترگ و شجاعانه، جان خود را در راه خدا هدیه کرد.

حضرت عباس(علیه السلام) بصیرت نافذی داشتند؛ «بصیرت» عنصر بسیار مهمی در پیشبرد اهداف متعالی جامعه مسلمین است، هزینه سنگینی که امت اسلامی پرداخت و واقعه سال 61 هجری به وجود آمد و امت اسلام از نعمت عظمای ولایت حضرت حسین‌بن علی(علیه السلام)و از نعمت برکت حضرت عباس‌بن علی(علیه السلام)محروم شد، اگر بصیرت وجود داشت، شاید این‌گونه نمی‌شد، هنوز زمان زیادی از رحلت پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نگذشته بود که جامعه اسلامی دچار انحراف و انحطاط گردید و در سایه این انحطاط دست به بزرگ‌ترین جنایت تاریخ زدند. همه این مسایل در نبود بصیرت تحقق یافت، کما این‌که رهبر معظم انقلاب هم به این نکته مکرر اشاره داشته‌اند که اگر بصیرت نباشد، هرچند علم هم فراوان باشد، انسان دچار اشتباه و خطا می‌شود، چراکه شناخت حق از باطل بسیار مشکل است.

شاید بتوان صفات اهل بصیرت را در چند محور محل توجه قرار داد:

الف- وفای به عهد: اگر ایمان راستین را در جان و دل خویش پاس داشتیم، در پرتو این ایمان راستین، صفاتی چون وفای به عهد تبلور می‌یابد، اگر اهل کوفه اهل وفای به عهد بودند، واقعه کربلا اتفاق نمی‌افتاد. در مقابل اهل بصیرت، کسانی‌که بهره‌ای از بصیرت نبرده‌اند نوعاً زودباور هستند و به راحتی فریب می‌خورند.

ب- ایثار: اهل بصیرت اهل ایثار هستند و دیگران را بر خود ‌ترجیح می‌دهند، چنان‌چه در عصر عاشورا، عاشورائیان اهل ایثار بودند.

ج- شجاعت و دلاوری: شجاعت را تنها در میدان جنگ نباید خلاصه کرد، بلکه شجاعت در میدان عقیده بسیار مهم‌تر است. اگر شجاعت اعتقادی حضرت عباس‌بن علی(علیه السلام)نبود، آن‌حضرت به این مقامات نمی‌رسیدند؛ عده‌ای، حضرت عباس‌(علیه السلام) را در عرصه عاشورا متهم به واپس‌گرایی کردند! اهل ایمان در هر زمانی باید شجاعت اعتقادی داشته باشند و در ابراز اعتقادات راستین خود شجاعت و دلاوری داشته باشند.

د: صبر: یکی دیگر از صفات اهل بصیرت صبر است. صبر به معنای پایداری و مقاومت است و اهل بصیرت در همه زمینه‌ها مقاوم هستند، در مقابل شیاطین جن و انس صبوری نشان می‌دهند و در راه خدای متعال بر هر بلیه‌ای مقاومت می‌کنند.

پیام‌های حضرت عباس‌(علیه السلام) به امت اسلامی:

پیام ایمان؛

سر حد ایمان، صبر، استقامت و پایداری در مسیر حق است «الذین قالوا ربّنا‌الله ثم استقاموا» و همه این‌ها پیام است. جمع کردن تمامی صفات فضیله و ‌طرد تمامی صفات رذیله از پیام‌های سیره عملی حضرت عباس‌بن علی(علیه السلام)است.

ولایت‌مداری به معنای واقعی کلمه: ولایت‌مداری تنها به سیاست منحصر نمی‌گردد بلکه در عرصه اعتقادات، اقتصاد، و در هر زمینه‌ای انسان باید ولایت‌محور باشد.

منبع: مجله افق حوزه 29 خردادماه 1392 شماره 366